Τρίτη 30 Δεκεμβρίου 2008

η ψυχολογία στα χρώματα..


To χρώμα μας συγκινεί και μας εκφράζει.

Αναμφίβολα, δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτό. Έχει αποδειχτεί ότι οι προτιμήσεις μας είναι έμφυτες. Μπορούμε να πούμε ότι το χρώμα είναι ταυτόχρονα μια θετική και μια αρνητική δύναμη. Το χρώμα είναι κραδασμός, κραδασμός είναι κίνηση, κίνηση είναι δραστηριότητα μιας θετικής ή αρνητικής δύναμης. Ο δημιουργικός κραδασμός και ο καταστρεπτικός κραδασμός προέρχονται από την ίδια πηγή. Η διαφορά έγκειται στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε αυτήν την ενέργεια.
Ας δούμε τις επιδράσεις 5 βασικών χρωμάτων στην ψυχολογία του ανθρώπου:


ΓΑΛΑΖΙΟ: Είναι το χρώμα του πνεύματος. Το σύμβολό του στοχασμού, της προσευχής και του ουρανού. Σχεδόν κάθε είδος γαλάζιου είναι καλό αλλά οι βαθύτερες αποχρώσεις του είναι καλύτερες. Το ανοιχτό γαλάζιο δείχνει μικρό βάθος και έναν αγώνα προς την ωριμότητα. Εκείνοι με την βαθιά απόχρωση γαλάζιου έχουν βρει το έργο τους κι έχουν συμμετοχή σ' αυτό. Είναι κυρίως πνευματικά προσανατολισμένοι. "Το γαλάζιο είναι το χρώμα της συμπαντικής έλξης" σύμφωνα με τον Μπίρρεν. Είναι, ακόμα, το χρώμα της απελευθέρωσης, του συντηρητισμού και της αποδοχής των υποχρεώσεων.


ΠΡΑΣΙΝΟ: Είναι ο κραδασμός της ζωής στην ανάπτυξη. Το καθαρό σμαραγδένιο πράσινο, ιδιαίτερα αν έχει μια χροιά γαλάζιου, είναι το χρώμα της θεραπείας. Είναι χρήσιμο, δυνατό και φιλικό. Έχει την συμπαντική έλξη της φύσης με την αίσθηση της ισορροπίας και της ικανότητας. Όσοι αγαπούν το πράσινο πιθανόν κατοικούν στο μεγάλο δάσος της ανθρωπότητας. " Είστε ένας αξιοσέβαστος γείτονας, κατασκευαστής σπιτιών, γονέας, ψηφοφόρος, κηδεμόνας, συνεργάτης". Η "πράσινη" προσωπικότητα προσπαθεί να υπερνικήσει την αντίθεση με σκοπό να επιτύχει αναγνώριση.


ΚΙΤΡΙΝΟ: Είναι το χρώμα της ενέργειας ή του σεξ. Μπορούμε ν' αποδώσουμε στο κίτρινο τα θετικά στοιχεία της δημιουργικότητας, εφευρετικότητας, επινοητικότητας, ανεξάντλητης ενέργειας, δύναμης ισχύος, θάρρους, αυτοπεποίθησης και δύναμης του χαρακτήρα. Επίσης, σ' αυτό αποδίδονται τα αρνητικά χαρακτηριστικά της διαμάχης, εριστικότητας, δογματικότητας και του θυμού. Το άτομο που προτιμά το κίτρινο έχει την τάση να είναι απόμακρο από τους άλλους. Έχει τις καλύτερες προθέσεις αλλά σπάνια κάνει οτιδήποτε γι' αυτές. Το να απορρίπτει κανείς το κίτρινο, είναι σαν να απορρίπτει το καινούριο και την καινοτομία.


ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ: Είναι το χρώμα του ήλιου. Είναι ένα ζωτικό και γενικά ένα ωραίο χρώμα που δείχνει περίσκεψη και ενδιαφέρον για τους άλλους. Το χρυσαφένιο πορτοκαλί είναι ζωτικό και δείχνει αυτοέλεγχο. Ενώ το καφετί πορτοκαλί δείχνει μία έλλειψη φιλοδοξίας και μία στάση αδιαφορίας. Το άτομο που προτιμά το πορτοκαλί θέλει να επιτύχει σε οτιδήποτε ασχολείται. Αναζητά την διέγερση και αναζητά να βιώσει πλήρως την ζωή. Είναι ένα πνεύμα που αγαπά την ελευθερία, που χαίρεται να έρχεται σ' επαφή με τους άλλους, είναι εκ φύσεως ενθουσιώδες και ανταποκρίνεται σε οτιδήποτε νέο και συναρπαστικό. Αυτό το άτομο είναι αισιόδοξο για το μέλλον του, αναζητώντας να επεκτείνει συνεχώς τις δραστηριότητες του και έχει πολλά ενδιαφέροντα.


ΚΟΚΚΙΝΟ: Είναι ένας κραδασμός ώθησης που συνδέεται με την επιθετικότητα και την κατάκτηση. Είναι ένα ερεθιστικό χρώμα. Ο κόκκινος κραδασμός είναι το πνεύμα της δραστηριότητας, μια κινητήρια επιρροή. Μια προτίμηση γι' αυτό το χρώμα τονίζει μια δυνατή σεξουαλική ορμή, μια δημιουργικότητα, μία επιθυμία για νέα πράγματα και νέους φίλους, για ταξίδια και αλλαγές ακόμα και στο περιβάλλον. Στην αρνητική του όψη υπάρχει μία επιθετική, πολεμοχαρής στάση, εγωκεντρικότητα και αστάθεια. Μπορεί να υποδηλώνει ενδιαφέρον για τα μυστικιστικά και τα απόκρυφα. Οι "κόκκινες" προσωπικότητες θέλουν να είναι οι εμπειρίες τους τέλειες και πλήρεις.


Το χρώμα είναι η ουσία της δύναμης και της ζωής γύρω μας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάθε χρωματικό κραδασμό εποικοδομητικά ή μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε καταστροφικά. Μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε σε αρμονία με την δημιουργική δύναμη ή μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε εγωιστικά και για ιδιοτελείς σκοπούς. Η επίγνωση αυτής της αρχής μπορεί να επιφέρει μεγαλύτερες ικανότητες για περισσότερη αρμονία.

Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου 2008

Πως να αποκτήσετε ψυχική ειρήνη

πολύτιμες συμβουλές
Βγάλτε από το μυαλό σας κάθε αβάσιμη υποψία και πικρία. Η διατήρηση αισθημάτων έχθρας και φθόνου είναι η κυριότερη αιτία της δυστυχίας ενός ανθρώπου.
Μη ζείτε στο παρελθόν. Μια νοσηρή συνεχής απασχόληση με τα λάθη και τις αποτυχίες του παρελθόντος οδηγούν σίγουρα στην κατάθλιψη.
Μη σπαταλάτε χρόνο και δυνάμεις προσπαθώντας να πολεμήσετε καταστάσεις που δεν μπορούν ν’ αλλάξουν. Συνεργαστείτε με τη ζωή αντί να προσπαθείτε να την αποφύγετε ή να την αλλάξετε όταν αυτό δεν είναι κατορθωτό.
Πιέστε τον εαυτό σας να αντιμετωπίσετε τα πράγματα ζώντας μέσα στην κοινωνία. Αντισταθείτε στον πειρασμό να αποσυρθείτε απ’ αυτήν και να γίνετε ένας ερημίτης σε περιόδους ψυχικής υπερέντασης.
Μην παίρνετε τα πράγματα πεσιμιστικά όταν αντιμετωπίζετε δυσκολίες. Δεχθείτε το γεγονός ότι κανένας δεν πορεύεται στη ζωή αυτή χωρίς κάποιες θλίψεις ή κακοτυχίες.
Καλλιεργήστε και αναπτύξτε τις αρετές: αγάπη, χιούμορ, συμπόνια και αφοσίωση, που είναι ένας παλιός δοκιμασμένος τρόπος ψυχικής ηρεμίας.
Μην προσδοκάτε πάρα πολλά από τον εαυτό σας. Όταν υπάρχει ένα τόσο μεγάλο άνοιγμα ανάμεσα στις προσδοκίες από τον εαυτό σας και τις πραγματικές σας ικανότητες ή δυνάμεις για να πραγματοποιήσετε τους σκοπούς που έχετε θέσει, αναπόφευκτα θα δημιουργηθούν μέσα σας αισθήματα ανεπάρκειας και ανικανότητας.
Ανακαλύψτε κάτι ανώτερο από τον εαυτό σας στον οποίο να πιστεύετε. Οι εγωκεντρικοί και ατομιστές πετυχαίνουν πάντα μικρότερο βαθμό ευτυχίας στη ζωή τους.

αυτοπεποίθησή..

απλοί τρόποι για να βελτιώσεις την αυτοπεποίθησή σου

Η πραγματική αυτοπεποίθηση είναι από τα καλύτερα δώρα που μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου - μια πράξη αγάπης προς τον εαυτό του και προς τους άλλους. Είναι σημαντικός παράγοντας στις σχέσεις, στη δουλειά, στην υγεία.
Σημαίνει ότι μπορείς να είσαι ρεαλιστικά και δημιουργικά σε επαφή με τον κόσμο των δυνατοτήτων σου και των ταλέντων σου. Σημαίνει ότι πιστεύεις ότι ο εαυτός σου αξίζει, ότι έχεις εμπιστοσύνη στις πραγματικές ικανότητές σου και ότι έχεις επίγνωση των ορίων σου. Μπορείς έτσι να βιώνεις με πληρότητα την καθημερινότητά σου, να επιτυγχάνεις τους στόχους σου και να αντιμετωπίζεις τις δυσκολίες σου. Η πολύ χαμηλή ή η πολύ υψηλή αυτοπεποίθηση πολλές φορές δεν ανταποκρίνεται σε ρεαλιστικά κριτήρια και μπορεί να είναι επιζήμια για τον εαυτό σου ή/και τους άλλους. Αυτό μπορεί να βελτιωθεί ή και να θεραπευτεί με πολλούς τρόπους.
Παρακάτω προτείνω επτά τρόπους που σύμφωνα με έρευνες βοηθούν στην βελτίωση της αυτοπεποίθησης και άρα της ποιότητας που βιώνεις τη ζωή σου και τον εαυτό σου στην καθημερινότητα.
1. Η αυτοπεποίθηση - και η βελτίωσή της - έχει άμεση σχέση με την ενθάρρυνση και την αποδοχή. Απέφευγε ανθρώπους ή καταστάσεις που είναι τοξικά για εσένα και που καλλιεργούν αμφιβολίες για τον εαυτό σου, τις πράξεις σου και τις δυνατότητές σου π.χ. με συνεχόμενη στείρα ή/και αρνητική κριτική, έμφαση στα λάθη ή κάθε είδους υποτίμηση. Κάποιες φορές αυτό πιθανόν να συμβαίνει και από την εσωτερική σου φωνή όταν αυτή σε επικρίνει. Μπορείς να μάθεις να κατασιγάζεις αυτή την φωνή και μια πιο εποικοδομητική θετική φωνή να αρχίσει προοδευτικά να ?παίρνει? περισσότερο τον λόγο. Συνήθως είναι θέμα προσπάθειας και εξάσκησης.
2. Εντόπισε ή ξαναθυμήσου πράγματα που σου αρέσει να κάνεις και συνήθως είσαι καλός/ή σε αυτά. Κάθε άνθρωπος έχει τουλάχιστον ένα ταλέντο σε κάτι με τρόπο μοναδικό. Ίσως χρειαστεί λίγη παραπάνω προσπάθεια για να το ξεσκεπάσεις ή να το ξεσκονίσεις και να το καλλιεργήσεις. Ένας τρόπος για να το κάνεις είναι για παράδειγμα να είσαι ανοιχτός στο να δοκιμάσεις κάτι που θα ήθελες να κάνεις ή να ξανακάνεις αλλά ποτέ δεν το προσπάθησες στην πραγματικότητα. Αυτό μπορεί να είναι π.χ. ένα άθλημα, ένα ταξίδι, ένα χόμπι. Η συνεχής αναβολή για κάτι που θέλεις και μπορείς συνήθως συμβάλει στην μείωση της αυτοπεποίθησης.
3. Προσπάθησε σε συστηματική βάση να κάνεις κάτι θρεπτικό για ?σένα. Αυτό μπορεί να είναι π.χ. μια βόλτα στην φύση, ένας καφές ή ένα δείπνο με έναν καλό φίλο, ένα μασάζ, το να αγοράσεις ένα δώρο για τον εαυτό σου. Το να κάνεις συστηματικά κάτι θρεπτικό για εσένα συνήθως βοηθάει στο να είσαι σε συνεχή επαφή με τον εαυτό σου και στο να μπορείς να αναγνωρίζεις και να ικανοποιείς τις ανάγκες σου. Αυτό συντελεί σημαντικά στο να έχεις πραγματική αυτοπεποίθηση αλλά και στο να εξελίσσεσαι γνωρίζοντας κάτι καινούριο και θρεπτικό για τον εαυτό σου.
4. Υπάρχει αρκετή για όλους!. Όσο περίεργο κι αν μπορεί να ακούγεται κάποιες φορές οι άνθρωποι αποφεύγουν να πιστεύουν στον εαυτό τους επειδή άλλοι άνθρωποι γύρω τους δεν πιστεύουν κι εκείνοι στον εαυτό τους - έχουν δηλαδή προβλήματα αυτοπεποίθησης. Έτσι μπορεί να πιάνεις καμιά φορά τον εαυτό σου να αισθάνεται ντροπή επειδή είσαι καλός σε κάτι ή βλάκας επειδή οι άλλοι δεν μπορούν να το αναγνωρίσουν. Μην αφήνεις κάτι τέτοιο να σου στερεί την δική σου πίστη στις ικανότητές σου ο καθένας μπορεί να αποκτήσει ή/και να βελτιώσει την αυτοπεποίθησή του εφόσον το θελήσει και το προσπαθήσει. Τις περισσότερες φορές είναι θέμα επιλογής, απόφασης και εξάσκησης.
5. Αποδεσμεύσου από το ?τέλειο?. Το ?τέλειο? είναι εχθρός της αυτοπεποίθησης. Το να θέτεις υπερβολικά υψηλά κριτήρια ή στόχους σε εσένα ή και στους άλλους είναι συνήθως ένας καλός τρόπος να νιώσεις απογοήτευση. Κάτι τέτοιο συνήθως μειώνει την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στις δυνατότητές μας. Το να έχεις πραγματική αυτοπεποίθηση δεν σημαίνει ότι κάνεις κάτι τέλεια, συνήθως σημαίνει ότι επιλέγεις να κάνεις κάτι ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα που μπορεί να προκύψει. Πώς θα αισθανόσουν αν σου έλεγα ότι η έννοια λάθος στην πραγματικότητα δεν υπάρχει; Υπάρχουν απλά δρόμοι και μονοπάτια που κάποιες φορές δεν σε οδηγούν εκεί που θέλεις.
6. ?Τον εαυτό σου τον έχεις πάντα μαζί σου?. Το να έχεις πραγματική αυτοπεποίθηση σημαίνει ότι συμπεριφέρεσαι και στον εαυτό σου με αγάπη και αποδοχή. Τα επίπεδα αυτοπεποίθησης δεν είναι κάτι παγιωμένο αλλά μεταβάλλονται. Ωστόσο, μην αφήνεις τα επίπεδα της αυτοπεποίθησής σου να εξαρτώνται και να καθορίζονται σε υπερβολικά μεγάλο βαθμό από τους άλλους ή από τις εξωτερικές συνθήκες γύρω σου. Μπορείς να βάλεις ένα όριο και να υποσχεθείς στον εαυτό σου πως ό,τι και να συμβεί θα προσπαθήσω όσο πραγματικά μπορώ να μην ξεπεράσω αυτό το όριο. Για παράδειγμα, δεν θα σταματήσω να βλέπω τους φίλους μου επειδή χωρίζω ή δεν θα αναβάλω να κάνω τη βόλτα μου ή την γυμναστική μου επειδή είχα μια κακή μέρα στη δουλειά ή θα συνεχίσω την προσπάθεια να βρω την δουλειά ή την σχέση που θα ήθελα ανεξάρτητα από το αν οι ως τώρα οι προσπάθειές μου δεν απέδωσαν όσο θα ήθελα.? Θύμισε στον εαυτό σου ότι αν εσύ δεν είσαι καλά θα χρειαστείς περισσότερη προσπάθεια για να αντεπεξέλθεις σε μια δύσκολη κατάσταση. 7. Εσύ επιλέγεις! Αυτοί είναι μόλις επτά τρόποι από τους πάρα πολλούς που θα μπορούσαν να προταθούν. Διαβάζοντας αυτό το άρθρο ίσως να έχεις σκεφτεί και άλλους, δικούς σου τρόπους, που βοηθούν καλύτερα εσένα να καλλιεργήσεις και να βελτιώσεις την αυτοπεποίθησή σου. Η επιλογή του για το πώς θα το κάνεις - εφόσον το θέλεις - είναι δική σου. Απλά ίσως χρειαστεί να το σκεφτείς, να ψάξεις και να βρεις την καταλληλότερη διαδρομή γIα σένα. Μπορεί αυτό να γίνει μέσα από ένα άθλημα, από σεμινάρια, από ομάδες, από ατομική θεραπεία, από ένα ταξίδι. Σημασία έχει ότι μπορείς!

Οι νέοι που "ξέχασαν" να μεγαλώσουν

Η «επιμήκυνση» της νεότητας, της περιόδου που η ζωή μας βρίσκεται στο μεταίχμιο της ουσιαστικής ενηλικίωσης και της οικογενειακής σιγουριάς, φαίνεται πως αποτελεί κοινή τάση της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας. Συχνά, οι Έλληνες αναφέρονται με δυσμενή σχόλια στη συνήθεια πολλών οικογενειών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες να δίνουν την ελευθερία στα παιδιά τους να ζήσουν ανεξάρτητα μετά την ηλικία των 18.Είναι όμως πάντα η συνήθεια αυτή μια πράξη ψυχρότητας ή ελλιπούς αγάπης; Είναι αλήθεια οι Άγγλοι, οι Γάλλοι ή οι Σουηδοί λιγότερο γονείς από τους Έλληνες γονείς; Αγαπούν λιγότερο τους απογόνους τους; Είναι, λοιπόν, υγιές να ζει ένας τριαντάχρονος γιος με τους γονείς του;Καταρχήν, αξίζει να αναφέρουμε ότι ευρωπαϊκές έρευνες που σχετίζονται με το θέμα αυτό, ξεκαθαρίζουν τέτοιου είδους λανθασμένες αντιλήψεις για το σύγχρονο ευρωπαϊκό μοντέλο γονέα. Είναι αλήθεια, ότι σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες τα παιδιά παύουν να ζουν με τους γονείς τους νωρίτερα από ότι στην Ελλάδα, μόνο που αυτό συνήθως γίνεται όταν πληρούνται κάποιες συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, όταν το παιδί δεν επιθυμεί να σπουδάσει και μπορεί να συντηρήσει τον εαυτό του με τη δουλειά που έχει επιλέξει, τότε είναι πολύ πιθανό, γονείς και παιδί, να καταλήξουν στην κοινή απόφαση ότι μπορεί πλέον ο νέος να αρχίσει τα πρώτα του βήματα προς στην ανεξαρτητοποίησή του. Αν πάλι επιθυμεί να σπουδάσει, το παιδί παραμένει στους κόλπους της οικογένειάς του μέχρι να ορθοποδήσει οικονομικά. Όλα τα παραπάνω, κάθε άλλο παρά αποδεικνύουν μια ψυχρότητα στις σχέσεις του γονιού με το παιδί. Αντίθετα, θα λέγαμε ότι θέτουν τις βάσεις για μια υγιή σχέση, που θα στηρίζεται στο σεβασμό απέναντι στο δικαίωμα του άλλου να έχει την ανεξαρτησία του, τον προσωπικό του χώρο και τις συνήθειές του.Όλα αυτά, λοιπόν, είναι μια ένδειξη εμπιστοσύνης στο παιδί, μια παρότρυνση για μια ζωή χωρίς συναισθηματικά και οικονομικά δεκανίκια, είναι μια προσπάθεια «να κοπεί ο ομφάλιος λώρος» της εξάρτησης. Φανταστείτε έναν νέο που δεν έχει ζήσει ποτέ μόνος ως τα τριάντα του χρόνια. Πόσο δύσκολο θα είναι για αυτόν να «απογαλακτιστεί», τη στιγμή που αυτό δεν έγινε τη χρονική περίοδο που θα έπρεπε να γίνει;Υποστηρίζεται από πολλούς ότι οι νέοι στην Ελλάδα καθυστερούν να ανεξαρτητοποιηθούν και να φτιάξουν δική τους οικογένεια κυρίως για δύο λόγους: είτε λόγω της επιμήκυνσης των σπουδών τους, είτε λόγω της ανεργίας και της καθυστερημένης επαγγελματικής αποκατάστασης. Αρχίζουν, δηλαδή, την ενήλικη ζωή τους και παντρεύονται χωρίς να έχουν περάσει από τις ενδιάμεσες φάσεις της συμβίωσης ή της ανεξάρτητης μοναχικής ζωής. Σημειώνεται, βέβαια, ότι η συγκατοίκηση χωρίς γάμο με ή χωρίς παιδιά δεν αποτελεί στη χώρα μας συνηθισμένη πρακτική. Ωστόσο, οι νέες αυτές συμπεριφορές δεν θα πρέπει να ερμηνεύονται μόνο σαν αποτέλεσμα της επιμήκυνσης των σπουδών ή της καθυστερημένης επαγγελματικής αποκατάστασης των νέων, αλλά να τοποθετούνται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διαφοροποιήσεων των οικογενειακών μοντέλων-πρότυπων.Μήπως το ζήτημα της ανεργίας αποτελεί κάποιες φορές μια καλή «δικαιολογία» για να μην αποχωριστούμε τα παιδιά μας; Μήπως η υπερπροστατευτικότητα είναι κακός σύμβουλος για τους Έλληνες γονείς;Αδιαμφισβήτητα, ο Έλληνας νέος που δεν έχει αντιμετωπίσει μόνος του τις δυσκολίες της ζωής, που δεν έχει «δοκιμάσει» τις προσωπικές του αντοχές σε οικονομικό και συναισθηματικό επίπεδο, υστερεί σημαντικά σε σχέση με το σύγχρονο νέο της Ευρώπης που στα 30 του χρόνια είναι σε θέση να κάνει τη δική του οικογένεια, διαπαιδαγωγώντας σωστά τα παιδιά του, μέσα από τις εμπειρίες που απέκτησε και τις δυσκολίες που συνάντησε στην προσωπική και επαγγελματική του πορεία.Φαίνεται, λοιπόν, ότι μέσα από την υπερπροστατευτικότητα που τον διακρίνει, ο σύγχρονος γονιός λησμονεί το βασικό και πρωταρχικό του στόχο: στόχος του κάθε γονιού είναι να παρέχει στα παιδιά του τα εφόδια ζωής που θα τα καταστήσουν ικανά να ζουν αυτόνομα, χωρίς να βασίζονται στην οικογενειακή σιγουριά, στο χαρτζιλίκι των γονέων και χωρίς να κουβαλούν αέναα μέσα τους το βίωμα του «ετερόφωτου πλανήτη»...

Ο μύθος της τρέλας


Ο μύθος της τρέλας στην κοινωνίας μας, εμπόδιο στη Ψυχική Υγεία..


Ο σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι» , «ο σχιζοφρενής με το νυστέρι», «Βαθύ Κόκκινο (Σχιζοφρένεια - ο μανιακός δολοφόνος)» είναι μόνο... κάποιοι από τους τίτλους ταινιών και βιβλίων που κυκλοφορούν στην αγορά και συνεισφέρουν στο στερεότυπο της ψυχικής ασθένειας και της επικινδυνότητας του ανθρώπου με ψυχολογικά προβλήματα.


Στα κανάλια οι δημοσιογράφοι με αρκετή ευκολία αναπαράγουν το στερεότυπο του δράστη με «ψυχολογικά προβλήματα» και πολλοί στίχοι δημοφιλών τραγουδιών ασχολούνται με την «τρέλα», τους «τρελούς», τη σχιζοφρένεια, τα ψυχοφάρμακα και άλλα. Από τα παραπάνω παράγωγα του πολιτισμού μας διαχέεται ο φόβος για την ψυχική ασθένεια, η τάση να αποδίδουμε στον ψυχικά ασθενή απρόβλεπτες κι επικίνδυνες προθέσεις, και κάποιες φορές φαίνεται να υπάρχει μια λιγότερο ή περισσότερο άμεση τάση για γελοιοποίηση της ψυχικής ασθένειας. Οι ανθρώπινες κοινωνίες ότι φοβούνται το γελοιοποιούν και το περιθωριοποιούν (π.χ. ο τρελός του χωριού) κι έτσι ο αποκλίνων, από παράγοντας που απειλεί τη συνοχή μιας ομάδας γίνεται παράγοντας που ενισχύει την συσπείρωσή της. Μέσα από τέτοιες διαδικασίες φτιάχνεται το απλοϊκό και εν μέρει αυθαίρετο δίπολο εμείς οι λογικοί, οι φυσιολογικοί και οι άλλοι οι τρελοί, οι ψυχοπαθείς. Ωστόσο, η παραπάνω κοινωνική στάση δημιουργεί προβλήματα στην πρόληψη, στην αντιμετώπιση και στην αποκατάσταση των ανθρώπων με ψυχικές διαταραχές. Συγκεκριμένα: Άνθρωποι που αντιμετωπίζουν κάποιες δυσκολίες στη ζωή τους συχνά τρομοκρατούνται μπροστά στην ιδέα πως μπορεί να έχουν «ψυχολογικά προβλήματα». Το στερεότυπο του επικίνδυνου ψυχικά ασθενή που έχει μια σοβαρή ψυχική ασθένεια κι αποτελεί κίνδυνο για τον εαυτό του και τους άλλους εγείρεται και τους τρομοκρατεί περισσότερο από το ίδιο το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. Καταρρακώνει την αυτοεκτίμησή τους, τους κάνει να ντρέπονται και να νιώθουν καταδικασμένοι, ανεξάρτητα από τη βαρύτητα και το είδος των προβλημάτων τους ακόμα κι αν αυτά αποτελούν μια προσαρμογή του ψυχισμού τους σε δυσμενείς συνθήκες του περιβάλλοντός τους. Έχω δει πολλές περιπτώσεις ανθρώπων που ο φόβος της ψυχικής διαταραχής τους δημιουργεί πολύ περισσότερο προβλήματα από την ίδια την διαταραχή. Το χειρότερο είναι πως συχνά αποφεύγουν να ζητούν βοήθεια από ειδικούς μιας και θεωρούν πως αυτό προσυπογράφει την σοβαρότητα της κατάστασής τους, με αποτέλεσμα να μην παίρνουν πολύτιμη βοήθεια στη φάση της πρόληψης πιο σοβαρών καταστάσεων. Επίσης, όσοι ήδη αντιμετωπίζουν κάποια ψυχοπαθολογία αποφεύγουν να τη γνωστοποιήσουν και να τη συζητήσουν στο συγγενικό, κοινωνικό και εργασιακό τους περιβάλλον φοβούμενοι την απόρριψη. Σαν αποτέλεσμα ο ψυχικά ασθενής διακόπτει πολλές από τις σχέσεις του και στερείται τους δικούς του ανθρώπους στη φάση που τους έχει πιο πολύ ανάγκη από ποτέ. Ακόμη, δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να βιάζεται να διακόψει την ψυχοθεραπεία ή την φαρμακοθεραπεία του για να απαλλαγεί από οτιδήποτε έχει σχέση με το πρόβλημά του και με το στίγμα της ψυχικής διαταραχής, με σαφώς αρνητικά αποτελέσματα για την πορεία της κατάστασής του. Τέλος, όταν ο ψυχικά ασθενής ξεπεράσει τα προβλήματά του και προσπαθήσει να επιστρέψει στις παλιές του ασχολίες συχνά βλέπει τους συνανθρώπους του σφιγμένους απέναντί του και νιώθει να τον ακολουθεί η ταμπέλα του ασθενή. Έτσι, μια πρόσκαιρη διαταραχή μπορεί να του δώσει μια μόνιμη αρνητική κοινωνική ταυτότητα που διαπερνά όχι μόνο τη δικιά του ζωή αλλά και τη ζωή της οικογένειάς του, ακόμη και των επόμενων γενεών. Κι όμως τα ψυχικά προβλήματα είναι πολύ πιο συχνά από αυτά που πιστεύει η τρέχουσα κοινωνική αντίληψη. Σύμφωνα με διεθνείς επιδημιολογικές μελέτες ένας στους πέντε ενήλικες διαγιγνώσκεται με κάποια συγκεκριμένη ψυχική διαταραχή. Ενδεικτικά αναφέρω πως το 9,5% του πληθυσμού έχει κάποια καταθλιπτική διαταραχή, το 13,3 % κάποια αγχώδη διαταραχή και το 3% την σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας, ενώ στα χρόνια που έρχονται αυτά τα ποσοστά αναμένεται να αυξηθούν. Σε κάθε περίπτωση, με την κατάλληλη ψυχοθεραπευτική ή και φαρμακευτική αγωγή, μέσα σε ένα περιβάλλον αποδοχής και αξιοπρέπειας, αυτά τα προβλήματα στην συντριπτική τους πλειοψηφία μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά και τα άτομα να ανακτήσουν την λειτουργικότητά τους. Τα όρια ανάμεσα στο φυσιολογικό και το παθολογικό είναι δυσδιάκριτα, αρκετές φορές ασαφή και δεν δικαιολογούν την περιθωριοποίηση των ψυχικά ασθενών από τους υγιείς αφού πολύ εύκολα κάποιος μπορεί να περάσει από την μια κατηγορία στην άλλη. Αυτή η περιθωριοποίηση, ίσως να ενδυναμώνει την αίσθηση ομοιογένειας της κοινωνίας μας, αλλά δυσκολεύει τόσο την πρόληψη όσο και την αποκατάσταση αυτών που αντιμετωπίζουν ψυχολογικές δυσκολίες, συμβάλλοντας στη δυστυχία τους και την σπατάλη του δυναμικού τους, εγκαθιδρύοντας την τρομοκρατία του φυσιολογικού.

Μόλυνση του νου..

Αναμφίβολα, η μόλυνση της ατμόσφαιρας είναι ένα σοβαρό πρόβλημα και μια συνεχώς αυξανόμενη απειλή για την ισορροπία στη φύση και την ανθρώπινη ζωή. Επίσης η ηθική μόλυνση με τη μορφή της χαλάρωσης των ηθικών αξιών, της αμφισβήτησης ή και απόρριψης των αντικειμενικών αληθειών και η ηθική διαφθορά που αυξάνει με γρήγορο ρυθμό στις πλατειές μάζες των αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων κοινωνιών είναι ένας κακός οιωνός για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Εκείνο όμως που δεν συζητιέται ούτε στις στρογγυλές τράπεζες των ειδικών για προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης ούτε απα αυτούς που διαμαρτύρονται για την ηθική μόλυνση και ούτε αναφέρεται στις ειδικές για τη ρύπανση εκπομπές ή αναφορές των μαζικών μέσων ενημέρωσης είναι η μόλυνση του νου και της συνείδησης του ανθρώπου. Κι όμως αυτή είναι η βασική αιτία και της ατμοσφαιρικής και της ηθικής μόλυνσης.
Ο Απόστολος Παύλος γράφοντας στον Τίτο, τονίζει: "Γιατί, βέβαια, για τους καθαρούς είναι όλα καθαρά, ενώ για τους μολυσμένους και τους απίστους δεν υπάρχει τίποτε καθαρό, αλλά έχει μολυνθεί και ο νους τους και η συνείδησή τους."(Τίτος 1:15) Για εκείνους που είναι καθαροί, γράφει ο Απόστολος Παύλος, όλα είναι καθαρά. Σαν παιδιά δεν πετούν τα άχρηστα χαρτιά τους ή τα άπλυτα ρούχα τους εδώ κι εκεί μέσα στο σπίτι, δεν λερώνουν τα θρανία τους ή τους τοίχους γράφοντας πάνω σ 'αυτούς συνθήματα ή ανοησίες. σαν νοικοκυρές δεν πετούν τις σακούλες με τα εντόσθια των ψαριών στους φωταγωγούς ή στους ακάλυπτους χώρους. σαν άντρες και οικογενειάρχες δεν πετούν τις φλούδες των φρούτων από το παράθυρο του αυτοκινήτου πάνω στο δρόμο κι ούτε εγκαταλείπουν τα σκουπίδια τους στις παραλίες και τα κονσερβοκούτια τους να επιπλέουν πάνω στη θάλασσα. σαν καπετάνιοι καραβιών δεν ρίχνουν κρυφά τα λάδια των πλοίων τους στη θάλασσα και σαν εργοστασιάρχες δεν διοχετεύουν παράνομα τα απόβλητά τους στα ποτάμια, στις λίμνες ή στις θάλασσες, και τους γεμάτους δηλητήρια καπνούς και αέρια στην ατμόσφαιρα.
"Και ο νους και η συνείδηση είναι μολυσμένα"
Αντίθετα με τους καθαρούς, γράφει ο Απόστολος Παύλος, ότι στους μολυσμένους και ο νους και η συνείδηση είναι μολυσμένα. Νομίζω ότι η σειρά που είναι γραμμένα δεν είναι τυχαία. Το ʼγιο Πνεύμα ήθελε μ’ αυτό τον τρόπο να τονίσει ότι η μόλυνση αρχίζει από το νου και στη συνέχεια επεκτείνεται στη συνείδηση του ανθρώπου.
Η μόλυνση αρχίζει από την καρδιά του ανθρώπου, που σύμφωνα με την ορολογία της Αγίας Γραφής αποτελεί το κέντρο της προσωπικότητας του ατόμου. "Η καρδία είναι απατηλή και σφόδρα διεφθαρμένη" (Ιερ. 17:9) Αν αυτή δεν καθαριστεί και δεν μπολιαστεί με τη νέα φύση που δίνει ο Θεός, τότε και ο νους μας μολύνεται. Η επιρροή της διεφθαρμένης μας καρδιάς από τη μια πλευρά και του διεφθαρμένου εξωτερικού περιβάλλοντος από την άλλη, μολύνει σιγά-σιγά το περιεχόμενο των σκέψεών μας.
Οι πονηρές και αμαρτωλές σκέψεις μας προκαλούν την αντίδραση της ηθικής μας συνείδησης, που δεν μπορεί να τις ανεχτεί και γι 'αυτό δημιουργούνται μέσα μας τύψεις και ενοχές. Αυτές όμως είναι ενοχλητικές και δυσάρεστες για μας και γι 'αυτό προσπαθούμε με τη λογική να βρούμε τρόπο να τις διώξουμε από μέσα μας ή να τις μειώσουμε.
Υπάρχει λύση;
Η καλύτερη λύση είναι ο καθαρισμός μας από τον Θεό. Η αγάπη του Θεού είναι ανοικτή σε όλους μας. Εκείνο όμως που είναι απαραίτητο για μας είναι να ξυπνήσουμε από τον πνευματικό μας λήθαργο. Αν δούμε το ηθικό μας κατάντημα και με ειλικρινή μετάνοια ζητήσουμε να επέμβει ο Θεός στη ζωή μας, Εκείνος θα το κάνει. Το ʼγιο Πνεύμα θα καθαρίσει την καρδιά μας και το αίμα που χύθηκε επάνω στον σταυρό θα μας πλύνει από τις αμαρτίες μας. Τότε θα διαπιστώσουμε ότι αλλάζει τελείως το περιεχόμενο των σκέψεών μας και ευαισθητοποιείται ξανά η συνείδησή μας. Θα το κάνουμε όμως;
Δυστυχώς οι περισσότεροι από εμάς αρνούνται να το κάνουν. Αρνούνται το φως και προτιμούν να εργάζονται τα έργα του σκοταδιού. Όσο όμως κάνουν αυτό, ας μην περιμένουν άσπρη μέρα στη ζωή τους. Αν δεν θέλουν Εκείνον που είναι το Φως και ήρθε να φωτίσει το νου και τη συνείδηση κάθε ανθρώπου που έρχεται στον κόσμο (Ιωάν. 1:9), ας μην περιμένουν φωτεινές ημέρες για τη ζωή τους.

Η Μεγάλη Αλήθεια..

Η συμφιλίωση με το Θεό και με τον εαυτό σου
Σε κάθε μας ανάγκη ο Λόγος του Θεού έχει μια ξεκάθαρη απάντηση και μια αποτελεσματική λύση. Όσοι, λοιπόν, πιστεύουν στο Λόγο του Θεού, αποδέχονται την αλήθεια που διδάσκει ότι:
αυτοεκτίμηση = αυτό που είμαι και γίνομαι + γνώμη Θεού
1. Ανήκεις στο Θεό
Είναι απαραίτητο να αποδεχτείς τον εαυτό σου, ώστε να μη φοβάσαι την απόρριψη των άλλων.
"Μη φοβάσαι, διότι εγώ σε λύτρωσα, σε κάλεσα με το όνομά σου. Δικός μου είσαι". Ησαΐας 43:1β
"Δεν είστε, λοιπόν, πια ξένοι και χωρίς δικαιώματα, αλλά ανήκετε στο λαό του Θεού, στην οικογένεια του Θεού." Εφεσίους 2:19
Ας θυμόμαστε ότι:
Στην οικογένεια του Θεού δεν υπάρχουν μικροί άνθρωποι, ούτε μικρές θέσεις
Για να αποδεχτείς τον εαυτό σου, δηλαδή να έχεις ειρήνη μέσα σου, χρειάζεται να συμφιλιωθείς με το Θεό. Με άλλα λόγια, να πιστέψεις στο Λόγο Του σχετικά με ό,τι λέει για σένα, και να τον εφαρμόσεις στη ζωή σου.
2. Έχεις αξία όπως είσαι
Σκέψου λιγάκι ποιος/ποια ήσουνα και ποιος/ποια είσαι τώρα...
"Έτσι έγινε και μ’ εσάς. ʼλλοτε ήσαστε αποξενωμένοι από το Θεό κι είχατε απέναντι του εχθρικές διαθέσεις, όπως έδειχναν τα πονηρά σας έργα. Αλλά τώρα ο Χριστός, πεθαίνοντας ως άνθρωπος, σας συμφιλίωσε με το Θεό για να σας παρουσιάσει μπροστά του την ώρα της κρίσης άγιους, αψεγάδιαστους κι ακατηγόρητους" Κολοσσαείς 1:21-22
3. Έχεις λαμπρό παρόν και ένδοξο μέλλον
Δώσε έμφαση όχι στις ικανότητές σου και στο τι μπορείς να κάνεις, αλλά στο ποιος/ποια είσαι και ποιος/ποια γίνεσαι...
"Έτσι κι εσείς ακούσατε το λόγο της αλήθειας, το χαρμόσυνο μήνυμα που σας φέρνει τη σωτήρια. Κι αφού πιστέψατε στο Χριστό, σας σφράγισε ο Θεός με το ʼγιο Πνεύμα που είχε υποσχεθεί. Κι είναι το Πνεύμα εγγύηση για την κληρονομιά μας, για το μελλούμενο λυτρωμό μας. Έτσι θα υμνείται και θα δοξάζεται το μεγαλείο του Θεού." Εφεσίους 1:13-14
"Δεν είμαστε αυτό που πρέπει να είμαστε και δεν είμαστε αυτό που θέλουμε να γίνουμε και δεν είμαστε αυτό που θα γίνουμε, αλλά δόξα στο Θεό, που δεν είμαστε αυτό που ήμαστε."

4. Έχεις μια τέλεια αποδοχή και μια ανεξάντλητη πηγή
Ο Θεός δε στηρίζει την αποδοχή Του για σένα πάνω στη συμπεριφορά σου, αλλά στην αγάπη Του που συγχωρεί, αποδέχεται και αναπτύσσει την αξία σου.
"Και αν ο πατέρας και η μητέρα μου με εγκαταλείψουν, ο Κύριος θα με δεχθεί" Ψαλμός 27:10
"Διότι τα όρη θα μετατοπισθούν και οι λόφοι θα μετακινηθούν, το έλεός μου όμως δεν θα εκλείψει από σένα ούτε η διαθήκη της ειρήνης μου θα μετακινηθεί λέει ο Κύριος που σε ελεεί" Ησαΐας 54:10
Ενώ βαδίζουμε καθημερινά πατώντας πάνω στο Λόγο του Θεού σχετικά με την αυτοεκτίμηση μας, δε θα πέσουμε ούτε στην παγίδα της υπερηφάνειας και του ναρκισσισμού, ούτε και στα δεσμά της ηττοπάθειας και της μιζέριας, που δυστυχώς ταλαιπωρούν τόσους σήμερα.

Φόβος της απόρριψης .೧.

Το μεγάλο ψέμα
Πολλοί πιστεύουν στο ψέμα του εχθρού ότι είναι απαραίτητο κάποια συγκεκριμένα πρόσωπα να με αποδέχονται για να τα έχω καλά με τον εαυτό μου, δηλαδή να με αποδέχονται για να αισθάνομαι ότι αξίζω. Αυτό το "πιστεύω" μας οδηγεί στο φόβο της απόρριψης με όλες τις συνέπειές της. Έτσι, επειδή φοβόμαστε την απόρριψη και τη μοναξιά, επιτρέπουμε στην πίεση της παρέας να μας κατευθύνει σε σημεία που δε θέλουμε και σε πράξεις που δε συμφωνούμε, ώστε να κερδίσουμε την αποδοχή των άλλων. Όσοι έχουν πιστέψει στο μεγάλο ψέμα, νομίζουν ότι:
αυτοεκτίμηση = απόδοση + γνώμη των άλλων
Το ψέμα αυτό λέει:
"Είναι απαραίτητο να με αποδέχονται κάποια συγκεκριμένα πρόσωπα για να τα πάω καλά με τον εαυτό μου."
Αυτή η λανθασμένη αντίληψη οδηγεί σε ένα μεγάλο φόβο για απόρριψη και μας υποχρεώνει να προσαρμόσουμε σχεδόν όλες τις διαθέσεις και τις πράξεις μας ανάλογα με τις προσδοκίες και απαιτήσεις των άλλων. Αλήθεια...
- Πόσο πραγματικά μας επηρεάζουν παρόμοια αισθήματα;
- Πόσο μας κατευθύνουν τέτοιες λανθασμένες σκέψεις;
- Πόσο ζούμε μ' αυτό το μεγάλο ψέμα;
Οι συνέπειες του φόβου της απόρριψης
Βασικά όλοι μας φοβόμαστε την απόρριψη. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να του αρέσει να τον απορρίπτουν οι άλλοι. Σαν αποτέλεσμα, συχνά πέφτουμε σε δυο σοβαρά λάθη:
1. Μπορεί να γίνουμε σκληροί και κακοί, βάζοντας σε δράση τους αμυντικούς μας μηχανισμούς, οι οποίοι μας οδηγούν σε αντίδραση επειδή κάποιος μας απορρίπτει.
2. Προσπαθούμε να ικανοποιήσουμε τους άλλους στις απαιτήσεις τους για να μας αποδέχονται.
Ούτε το να γινόμαστε αμυντικοί, αλλά ούτε και το να προσπαθούμε να ικανοποιούμε τους άλλους σε καθετί που θέλουν είναι απάντηση στο πρόβλημά μας. Αυτά είναι απλά προσωρινά "παυσίπονα", που στην ουσία μας εμποδίζουν να λύσουμε τη θηλιά του φόβου μας. Χρειάζεται να απαλλαγούμε από το φόβο της απόρριψης οπωσδήποτε, αλλά με σωστές μεθόδους που στηρίζονται σε βιβλικές αρχές. Κοιτάξτε πού μας οδηγεί αυτός ο φόβος.
Ο φόβος της απόρριψης οδηγεί:
1. στην απομόνωση
2. στην οργή, την απόρριψη άλλων, στην εχθρότητα κατά άλλων
3. στο να μας εκμεταλλεύονται εύκολα
4. στη συνεξάρτηση
5 στο να αποφεύγουμε τους άλλους
6. στο να εξουσιάζουμε τους άλλους
7. στην κατάθλιψη

δυο βασικές ανάγκες

Όλοι οι άνθρωποι έχουμε δυο βασικές ανάγκες:
1. να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε
2. να αισθανόμαστε ότι αξίζουμε για τον εαυτό μας και για τους άλλους
Χρειάζεται όμως μεγάλη προσοχή στο σημείο αυτό. Έχουμε το δικαίωμα να επιλέξουμε την πηγή για να δροσίσουμε τη διψασμένη μας καρδιά για κάθε μας ανάγκη. Αλλά δεν έχουμε το δικαίωμα να καθορίσουμε εμείς τα αποτελέσματα της επιλογής μας.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα του ανθρώπου σήμερα είναι ότι πιστεύει σε ένα μεγάλο ψέμα σχετικά με το ποιος είναι σαν προσωπικότητα και με το ποιος του παρέχει αγάπη και αξία. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ο εαυτός τους ή οι άλλοι θα ικανοποιήσουν τις δυο αυτές βασικές τους ανάγκες. Έτσι, δυστυχώς, καταλήγουν στην απογοήτευση, στην απόρριψη και στην απόγνωση.Πραγματικά, μπορούμε να μειώσουμε την αυτοεκτίμηση μας στηριζόμενοι στον εαυτό μας, η στο πώς μας βλέπουν οι άλλοι. Από την άλλη πλευρά, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια υγιή αυτοεκτίμηση πατώντας πάνω στο Λόγο του Θεού, στην αγάπη και στη συγχώρηση του Χριστού

Θεραπεία..

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ
Κατ' αρχήν, θα πρέπει να πούμε ότι οί εφαρμοζόμενες σήμερα θεραπευτικές τεχνικές στην κατάθλιψη έχουν αποδειχτεί αποτελεσματικές σε ικανοποιητικό βαθμό και γενικά ότι η πρόγνωση της κατάθλιψης είναι καλή.
Το φάσμα των θεραπευτικών προσεγγίσεων είναι βέβαια μεγάλο και περιλαμβάνει και σωματικές και ψυχοθεραπευτικές μεθόδους. Αυτό που έχει σημασία είναι και πάλι ότι ο κλινικός θα πρέπει να είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει κατάλληλο συνδυασμό μεθόδων σωματικών και/ή ψυχοθεραπευτικών ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενή. Παρακάτω θ' αναφερθούμε στις βασικές θεραπευτικές προσεγγίσεις στην κατάθλιψη.
Θεραπεία επειγουσών καταστάσεων
Το πρώτο μέλημα του κλινικού είναι οί επείγουσες καταστάσεις. Η αυτοκτονία αποτελεί οπωσδήποτε τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τα καταθλιπτικά άτομα και γι' αυτό θα πρέπει να εκτιμάται η πιθανότητα αυτοκτονίας σε κάθε άτομο που παρουσιάζει κατάθλιψη. Άλλωστε, τα άτομα με διαταραχές της διάθεσης αποτελούν την κατ' εξοχήν ομάδα πληθυσμού που αυτοκτονεί. Σκέψεις ή απόπειρες αυτοκτονίας μπορεί να είναι φανερές ή συγκαλυμμένες και έμμεσες π.χ. κατάχρηση ψυχοδραστικών ουσιών, επικίνδυνο οδήγημα κτλ.
Στην κατάθλιψη μπορεί να υπάρξει και κίνδυνος ανθρωποκτονίας που δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής. Ο κίνδυνος αυτός συνδέεται κυρίως με ψυχωτική κατάθλιψη - με παραληρητικές ιδέες όπως π.χ. «τα παιδιά θα είναι καλύτερα αν πεθάνουν».
Οξεία ψυχωτική κατάθλιψη όπως και άρνηση λήψης τροφής ή πλήρης ανορεξία με τη συνεπακόλουθη απίσχνανση και εξάντληση επίσης αποτελούν επείγουσες καταστάσεις, που πρέπει να αντιμετωπισθούν με νοσηλεία. Γενικότερα οί ενδείξεις νοσηλείας ενός καταθλιπτικού ασθενή είναι:
• Σοβαρός κίνδυνος αυτοκτονίας
• Σοβαρός κίνδυνος ανθρωποκτονίας
• Απώλεια της ικανότητας για φροντίδα του εαυτού είτε λόγω ακινητοποιητικών συμπτωμάτων είτε λόγω ψυχωτικού τρόπου σκέψης
• Οξείες παθολογικές καταστάσεις επικίνδυνες για τη ζωή του ατόμου που προέρχονται από την κατάθλιψη (π.χ. ανορεξία, αφυδάτωση)
• Συνακόλουθες παθολογικές καταστάσεις (π.χ. σοβαρή καρδιακή νόσος) που απαιτούν ειδική διάγνωση και θεραπεία

Αιτιολογία της Διάθεσης.

Αιτιολογία των Διαταραχών της Διάθεσης (Καταθλιπτικών και Διπολικών)
Όπως για τις περισσότερες ψυχικές διαταραχές ή σύνδρομα έτσι και για τις διαταραχές της διάθεσης δεν έχει, φυσικά, απομονωθεί ένας και μοναδικός ή συγκεκριμένος αιτιολογικός παράγοντας. Η έρευνα που έγινε και συνεχίζει να γίνεται απλά προτείνει ένα μεγάλο αριθμό παραγόντων που φαίνεται να συμβάλλουν στην ανάπτυξη διαταραχών της διάθεσης. Οί παράγοντες αυτοί μπορεί να ομαδοποιηθούν σε γενετικούς, σε ψυχοκοινωνικούς και σε νευροβιολογικούς. Και, καθώς το οικογενειακό ιστορικό ασθενών με μονοπολική ή διπολική διαταραχή μας δείχνει ότι οί συγγενείς τους έχουν αυξημένη συχνότητα της αντίστοιχης διαταραχής, αλλά και σχετικά αυξημένη συχνότητα της άλλης, καθώς οί έρευνες των νευροδιαβιβαστών δείχνουν ότι υπάρχουν ανάλογες διαταραχές νευροδιαβίβασης π.χ. στην κατάθλιψη και στους μονοπολικούς και στους διπολικούς ασθενείς κ.ο.κ., αποφασίσαμε να αναφερθούμε στην αιτιολογία των διαταραχών της διάθεσης -μονοπολικών και διπολικών - μαζί.
ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Ύστερα από την έντονη ενασχόληση με το άγχος κατά το πρώτο μισό αυτού του αιώνα, στο δεύτερο μισό του η έντονη ενασχόληση είναι με την κατάθλιψη (ίσως από την απογοήτευση που συσσώρευσε ο πρώτος μισός;). Ιδιαίτερα στην ιατρική, η κατάθλιψη με την ποικιλία των συμπτωμάτων της φαίνεται να είναι πανταχού παρούσα, γι' αυτό και οί γιατροί αλλά και οί συγγενείς προς αυτούς επιστήμονες πρέπει να μπορούν να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα της. Σημειώνουμε από την αρχή, ότι σε ένα καταθλιπτικό ασθενή μπορεί να μην είναι η καταθλιπτική διάθεση πάντα εμφανής ή ακόμα και παρούσα (μολονότι φυσικά είναι η πιο συχνή εμπειρία) και άλλα συμπτώματα, π.χ. από το αυτόνομο νευρικό σύστημα, τη σκέψη κτλ. να μας οδηγήσουν στην διάγνωση και αποτελεσματική θεραπεία. Ποια είναι λοιπόν τα συμπτώματα της κατάθλιψης;
Συμπτώματα

Συναίσθημα
Καταθλιπτική διάθεση
Το άτομο που βρίσκεται σε καταθλιπτική διαταραχή συνήθως περιγράφει τη διάθεση του σαν καταθλιπτική, λέγοντας ότι νιώθει λύπη, θλίψη, απογοήτευση, απελπισία κτλ. Η καταθλιπτική αυτή διάθεση χαρακτηριστικά κυριαρχεί στη ζωή του ατόμου. Συχνά είναι έτσι και τα εύκολα κλάματα. Μπορεί όμως το άτομο να περιγράψει τη διάθεση του και με λόγια όπως «δεν με νοιάζει πια» ή μπορεί ακόμη να μας λέει ότι δεν νιώθει θλίψη. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα συχνό σε παιδιά, που όμως δείχνουν την κατάθλιψη στο πρόσωπο τους. Όπως, ήδη τονίσαμε, ψάχνουμε και για άλλα συμπτώματα πέρα από την καταθλιπτική διάθεση, σε άτομα που δεν την παρουσιάζουν αλλά πιστεύουμε ότι πάσχουν από κατάθλιψη. Επίσης, όπως στη συνέντευξη με κάποιο σχιζοφρενικό ασθενή που δεν έχει χαρακτηριστικά συμπτώματα η αίσθηση παράξενου στον κλινικό εξεταστή μπορεί να βοηθήσει, έτσι και στην επικοινωνία με καταθλιπτικό ασθενή, ο εξεταστής μπορεί να νιώσει θλίψη, πολλές φορές αφόρητη, ενώ ο ασθενής δεν αναφέρει θλίψη.
Ανηδονία
Απώλεια της ευχαρίστησης (= ανηδονία) σε δραστηριότητες που προηγούμενα ήταν ευχάριστες αποτελεί βασικό σύμπτωμα της κατάθλιψης και χρειάζεται προσοχή γιατί το άτομο μπορεί να μην το έχει συναισθανθεί και να μην παραπονιέται γι' αυτό.
Η οικογένεια του μπορεί όμως να το έχει προσέξει.
Δραστηριότητες που παύουν να είναι ευχάριστες είναι το φαγητό, το σεξ, τα χόμπι, τα σπορ, κοινωνικές και οικογενειακές εκδηλώσεις. Ανάλογη προς την ανηδονία είναι και η απώλεια ενδιαφέροντος σε διάφορες δραστηριότητες (βλ. παρακάτω στην Κινητοποίηση).
Άγχος
Πολλοί καταθλιπτικοί ασθενείς νιώθουν άγχος με μορφή εσωτερικής δυσφορίας, φόβου, αισθήματος επικειμένου κινδύνου, ευερεθιστότητας ή ακόμη και προσβολών πανικού με συνοδά φυτικά συμπτώματα όπως ιδρώτες, αίσθημα παλμών, ταχυκαρδία κτλ. Η συνύπαρξη άγχους και κατάθλιψης μπορεί να κάνει δύσκολη τη διάκριση ποιο από τα δύο αποτελεί τη βασική διαταραχή.
Φυτικό (Αυτόνομο) Νευρικό Σύστημα
Συχνή είναι η παρουσία συμπτωμάτων από το φυτικό νευρικό σύστημα. Η αναγνώριση τους είναι σημαντική τόσο για τη διάγνωση, όσο και για τη θεραπεία της κατάθλιψης.
Διαταραχή τον ύπνου
Οί περισσότεροι καταθλιπτικοί ασθενείς παρουσιάζουν κάποιας μορφής διαταραχή του ύπνου, συνήθως αϋπνία, μερικές φορές και υπερυπνία (ιδιαίτερα παιδιά, νεαρά άτομα και ασθενείς με Διπολική Διαταραχή). Η αϋπνία μπορεί να συνίσταται σε δυσκολία του ατόμου να κοιμηθεί (αρχική αϋπνία), σε αφύπνιση στη διάρκεια της νύχτας και δυσκολία να ξανακοιμηθεί (μέση αϋπνία) και σε αφύπνιση νωρίς το πρωί (τελική αϋπνία), που είναι ιδιαίτερα συχνή και ενοχλητική καθώς το άτομο ξυπνά στις τέσσερις, πέντε ή έξι το πρωί και δεν μπορεί να ξανακοιμηθεί.
Διαταραχή της όρεξης
Πολλοί καταθλιπτικοί ασθενείς παρουσιάζουν ανορεξία που συνοδεύεται ή όχι από απώλεια βάρους. Η απώλεια βάρους μπορεί να είναι μικρή, μεγάλη ή και απειλητική για τη ζωή. Λιγότερο συχνή είναι η αύξηση της όρεξης, που μπορεί να οδηγήσει και σε πρόσληψη σημαντικού βάρους - ιδιαίτερα σε νεαρές γυναίκες και σε άτομα με Διπολική Διαταραχή.
Κόπωση, εξάντληση (απώλεια ενέργειας)
Συχνό παράπονο των καταθλιπτικών ασθενών είναι ένα αίσθημα κόπωσης ή εξάντλησης, σαν όλη η ζωτικότητα ή ενέργεια που έχουν μέσα τους να έχει φύγει. Αυτό το αίσθημα, που πολλές φορές είναι ανυπόφορο, μπορεί να παρακολουθεί τις ημερήσιες διακυμάνσεις της συναισθηματικής διάθεσης, οπότε χαρακτηριστικά μπορεί να έχουμε μεγαλύτερη κατάθλιψη και κόπωση-εξάντληση το πρωί και βελτίωση και των δύο καθώς προχωρά η ημέρα.
Ελάττωση της σεξουαλικής διάθεσης (libido)
Συχνή είναι η ελάττωση της libido, που ιδιαίτερα στους άντρες, καθώς μπορεί να εκφράζεται και με διαταραχή της στύσης, τραυματίζει ακόμη περισσότερο την αυτοεκτίμηση τους.
Ψυχοκινητική επιβράδυνση
Πολλοί καταθλιπτικοί ασθενείς παρουσιάζουν επιβράδυνση της σκέψης, του λόγου και των κινήσεων. Έτσι, οί απαντήσεις τους είναι φτωχές ή και μονολεκτικές, ο λόγος γίνεται μονότονος και βραδύς, το βλέμμα είναι απλανές, οί κινήσεις του σώματος αργές και η όλη εικόνα μπορεί να φθάσει να μοιάζει την κατατονία.
Ψυχοκινητική διέγερση
Ορισμένοι καταθλιπτικοί ασθενείς - ιδιαίτερα ηλικιωμένα άτομα - παρουσιάζουν εκνευρισμό, ανησυχία, ένταση ή και διέγερση αντί για επιβράδυνση. Έτσι οί ασθενείς αυτοί βηματίζουν πάνω κάτω, στριφογυρνούν τα χέρια τους, τραβούν τα μαλλιά τους, το δέρμα τους, τα ρούχα τους, παραπονιούνται έντονα ή φωνάζουν.
Κινητοποίηση
Απώλεια του ενδιαφέροντος στις συνηθισμένες δραστηριότητες
Οί καταθλιπτικοί ασθενείς βιώνουν όχι μόνο μια απώλεια της ικανότητας για ευχαρίστηση, αλλά επίσης και μια ελάττωση της κινητοποίησης σ' όλες τις εκφράσεις της ζωής. Εργασία, οικογενειακή ζωή, σπορ κτλ. χάνουν το ενδιαφέρον τους και το άτομο νιώθει ότι δεν έχει την ικανότητα-διάθεση να εκτελέσει συνηθισμένες ασχολίες.
Ανημπόρια, έλλειψη ελπίδας
Χαρακτηριστικά το καταθλιπτικό άτομο νιώθει ανήμπορο να φέρει σε πέρας τις υποχρεώσεις του, ακόμη και απλά καθήκοντα - μέχρι και το πώς να φροντίσει την εμφάνιση του και την υγιεινή του. Επίσης, νιώθει χωρίς ελπίδα για το μέλλον ή για την κατάσταση του.
Σκέψεις ή απόπειρες αυτοκτονίας
Η πιο σοβαρή και επικίνδυνη επιπλοκή των καταθλιπτικών διαταραχών είναι οπωσδήποτε η αυτοκτονία. Η συχνότητα των ολοκληρωμένων αυτοκτονιών είναι μεγάλη. Υπολογίζεται ότι 1% των καταθλιπτικών ασθενών πεθαίνει αυτοκτονώντας μέσα σε 12 μήνες από την έναρξη του καταθλιπτικού επεισοδίου. Σε ασθενείς που υποφέρουν από υποτροπιάζοντα επεισόδια κατάθλιψης το ποσοστό ανεβαίνει στο 15%. Ιδιαίτερα επικίνδυνο είναι το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για αυτοκτονία είναι στην περίοδο των 6 έως 9 μηνών που ακολουθεί τη συμπτωματική βελτίωση των ασθενών. Κι αυτό, αν και φαίνεται παράδοξο, οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα στο ότι στην περίοδο αυτή ο ασθενής έχει αποκτήσει αρκετή ενεργητικότητα για να ολοκληρώσει ένα σχέδιο αυτοκτονίας, ενώ δεν έχει αλλάξει σημαντικά η θεώρηση της ζωής του, που τη θεωρεί αρκετά αρνητική ώστε να θέλει έντονα να αυτοκτονήσει.
Σκέψη-Αντίληψη
Αισθήματα — σκέψεις ενοχής ή/και αδεξιότητας, χαμηλή αυτοεκτίμηση
Οί καταθλιπτικοί ασθενείς συχνά εκφράζουν αισθήματα και σκέψεις ενοχής για τρέχουσες ή παρελθούσες αποτυχίες ή λάθη. Ο βαθμός αυτοκατηγόριας, όμως, είναι υπερβολικός, που φαίνεται είτε από το ότι τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται ο ασθενής είναι μηδαμινά είτε από το ότι ο ασθενής αποδίδει στον εαυτό του περισσότερη ευθύνη απ' ότι του αναλογεί. Επίσης το αίσθημα αναξιότητας, το οποίο παρουσιάζουν πολλοί ασθενείς, κυμαίνεται από αισθήματα ανεπάρκειας μέχρι έντονη αρνητική εκτίμηση της προσωπικής αξίας του ατόμου. Ανάλογα επηρεάζεται και η αυτοεκτίμηση καθώς οί ασθενείς είναι ανίκανοι να εκτιμήσουν ρεαλιστικά την απόδοση τους στις καθημερινές υποχρεώσεις (που είναι όμως και μειωμένη), αλλά και σαν συνέπεια των προηγουμένων. Ενοχή, αναξιότητα, χαμηλή αυτοεκτίμηση, όταν φθάσουν στο σημείο να είναι σε σταθερή και ακλόνητη διάσταση με την πραγματικότητα, αποτελούν πια παραληρητικές ιδέες.
Δυσκολία στη συγκέντρωση
Οί καταθλιπτικοί ασθενείς μπορεί να είναι τόσο έντονα ενασχολημένοι με τις καταθλιπτικές τους σκέψεις που δυσκολεύονται να προσέξουν τι γίνεται γύρω τους. Επίσης, παραπονούνται για «έκπτωση της μνήμης» ή για δυσκολία συγκέντρωσης που φαίνεται στην προσπάθεια τους να διαβάσουν, να δουν τηλεόραση κτλ. Επειδή τα ανοϊκά άτομα ουσιαστικά έχουν δυσκολία με τη μνήμη και τη συγκέντρωση, μερικές φορές είναι δύσκολο να διαφοροδιαγνώσει κανείς την κατάθλιψη από την άνοια στα ηλικιωμένα άτομα.
Οί καταθλιπτικοί ασθενείς παρουσιάζουν επίσης συχνά και επιβράδυνση της σκέψης και αναποφασιστικότητα.
Ψύχωση
Η κατάθλιψη μπορεί να είναι αρκετά βαριά, ώστε να περιλαμβάνει ψυχωτικά συμπτώματα, κυρίως ψευδαισθήσεις και παραληρητικές ιδέες. Το περιεχόμενο αυτών των ψευδαισθήσεων και των παραληρητικών ιδεών συνήθως είναι σύντονο με την κατάθλιψη (ψευδαισθήσεις ή παραληρητικές ιδέες σύμφωνες με τη συναισθηματική διάθεση). Π.χ. το άτομο πιστεύει ότι το καταδιώκουν επειδή είναι αμαρτωλό ή ανεπαρκές ή έχει ακουστικές ψευδαισθήσεις που το κατηγορούν για αμαρτίες ή λάθη του. Μπορεί επίσης να εμφανισθούν μηδενιστικές παραληρητικές ιδέες καταστροφής του κόσμου ή του ατόμου, σωματικές παραληρητικές ιδέες ή ψευδαισθήσεις καρκίνου ή άλλης σοβαρής ασθένειας, παραληρητικές ιδέες φτώχειας.
Λιγότερο συχνά, το περιεχόμενο των ψευδαισθήσεων και των παραληρητικών ιδεών δεν έχει σχέση με την κατάθλιψη (ψευδαισθήσεις ή παραληρητικές ιδέες ασύμφωνες με τη συναισθηματική διάθεση). Π.χ. το άτομο πιστεύει ότι το καταδιώκουν χωρίς να μπορεί να εξηγήσει τον λόγο κτλ.
Σωματικά ενοχλήματα
Εκτός από τα κλασικά συμπτώματα από το αυτόνομο νευρικό σύστημα που αναφέραμε παραπάνω, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός σωματικών συμπτωμάτων που αποτελούν έκφραση του καταθλιπτικού συνδρόμου. Στην κλινική πράξη, παθολόγοι, γενικοί γιατροί κ.ά. βομβαρδίζονται με τέτοια ενοχλήματα, όπως πονοκέφαλοι, πόνοι στη μέση, μυϊκοί σπασμοί (κράμπες), ναυτία, εμετός, δυσκοιλιότητα, οπισθοστερνικό κάψιμο, δυσκολία στην αναπνοή, υπέρπνοια, πόνος στο στήθος κ.ά. Μεγάλος αριθμός εξετάσεων γίνεται χωρίς λόγο και τελικά ο γιατρός καταλήγει ότι όλα αυτά ήταν «ψυχολογικά». Ο όρος «καλυμμένη κατάθλιψη» έχει χρησιμοποιηθεί για τις περιπτώσεις αυτές. Δεν πρόκειται, όμως, για άλλου είδους κατάθλιψη. Απλά, ο γιατρός πρέπει να σκεφθεί ότι το άτομο με τέτοια συμπτώματα μπορεί να έχει κατάθλιψη, οπότε ρωτώντας για άλλα συμπτώματα κατάθλιψης -εκτός των πόνων κτλ. - οδηγείται στη διάγνωση της.

Διαταραχές της διάθεσης.

Διαταραχές της Διάθεσης
(ή Συναισθηματικές Διαταραχές)
Οί Διαταραχές της Διάθεσης (ή Συναισθηματικές Διαταραχές) είναι μια ομάδα διαταραχών που χαρακτηρίζονται από διαταραχή της συναισθηματικής διάθεσης. Η συναισθηματική διάθεση ή απλά διάθεση (mood) είναι ο καθολικός και σταθερός συναισθηματικός τόνος που βιώνεται εσωτερικά και που σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό όλες κυριολεκτικά τις πλευρές της συμπεριφοράς ενός ατόμου, καθώς και την αντίληψη για τον κόσμο που έχει το άτομο αυτό. Κοινά παραδείγματα συναισθηματικής διάθεσης είναι η κατάθλιψη, η έξαρση, ο θυμός. Διακρίνουμε τη διάθεση ή συναισθηματική διάθεση από το συναίσθημα (a), που αποτελεί την εξωτερική έκφραση της. Και καθώς η εξωτερική έκφραση ενός καταθλιπτικού ή μανιακού ασθενή δεν είναι πάντα καταθλιπτική ή ευφορική, πιο σωστά οί Συναισθηματικές Διαταραχές περιγράφονται σαν Διαταραχές της Διάθεσης,.
Όλοι μας γνωρίζουμε τι θα πει καταθλιπτική ή ευφορική διάθεση. Όλοι μας έχουμε περάσει από περιόδους απογοήτευσης ή ικανοποίησης .που επηρέασαν τη διάθεση μας προς τη μια ή την άλλη πλευρά.
Πώς ξεχωρίζει, λοιπόν, κανείς μια «φυσιολογική» διάθεση από μια «παθολογική»; Οπωσδήποτε, δεν είναι τόσο εύκολο, ούτε τόσο απόλυτο . Παρ' όλα αυτά μπορούμε να πούμε ότι όσο πιο έντονη και παρατεταμένη η συναισθηματική διάθεση της κατάθλιψης ή της έξαρσης, όσο πιο πολλά και έντονα τα φυτικά συμπτώματα - αϋπνία, ανορεξία, απώλεια της ενεργητικότητας, ελάττωση της σεξουαλικής διάθεσης (libido ), ψυχοκινητική επιβράδυνση κτλ., όσο μεγαλύτερη η έκπτωση της επαγγελματικής ή κοινωνικής λειτουργικότητας ή εφόσον υπάρχουν διαταραχή της πραγματικότητας (με ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδέες κτλ.) ή αυτοκτονικές ή ανθρωποκτονικές τάσεις, τόσο η κατάσταση που πάμε να διαγνώσουμε τείνει προς την παθολογική πλευρά.

Αρχή ζωής..


2,4 δισεκ. χρόνια πριν..
Ο ήλιος λειτουργεί σαν αντιδραστήρας
αρμονικότερα τώρα. Η Γη αρχίζει να
γυρίζει πιο αργά. Είναι πια διακριτή η ημέρα από τη νύχτα. Από το ρυθμικό πλέον, φωτισμό, ευνοείται η ζωή.
Από τη λάσπη- και τα απαραίτητα αμινοξέα- δημιουργείται το πρώτο κύτταρο.
Και έχουμε τον ΑΔΑΜ-γήϊνο. Το κύτταρο αυτό διχοτομείται-έτσι γίνεται και
σήμερα κατά τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων- και από την πλευρά του
Αδάμ, έχουμε την Εύα- ή την Πανδώρα. Αδάμ και Εύα, είναι αντιπροσωπευτικοί
της Γης και της Σελήνης, που σήμερα τόσο επηρεάζει τις γυναίκες.
Οι ακτινοβολίες του Σύμπαντος είναι η πνοή που εμφύσησε ο Θεός.
Που και με τη λογική αυτή είναι υπαρκτός. Η ζωή στη Γη εξελίσσεται
συνεχώς έτσι όπως την ανακαλύπτει η επιστήμη σήμερα.
Η Γη χρειάζεται 120 ημέρες για μια περιστροφή γύρω από τον ήλιο.Η ημέρα
πρέπει νάχει 72 ώρες. Αλλά κινείται όλο και πιο γρήγορα. Οζον δεν υπάρχει.

θεωρία της εξελίξεως


Σε πάρα πολλά σημεία τού παρόντος αναφερθήκαμε στο γεγονός ότι η θεωρία της εξελίξεως όχι μόνο δεν έχει αποδειχθεί, άλλα δεν είναι ούτε καν αποδείξιμη. Στο κεφάλαιο αυτό θα συνοψίσουμε κάπως τις σχετικές απόψεις μας, όπως θα παραθέσουμε και απόψεις των ίδιων των εξελικτικών οι οποίες τονίζουν το ίδιο ακριβώς πράγμα. Λοιπόν: Οτιδήποτε έλαβε χώρα στο παρελθόν, δεν μπορεί να καταστεί αντικείμενο αποδείξεως από κάποιον ο οποίος είναι μεταγενέστερος από το γεγονός αυτό. Το μόνο το οποίο μπορεί να συμβεί καμμιά φορά είναι το εξής: να συνέβη κάτι στο παρελθόν το οποίο να παρατηρήθηκε και να καταγράφηκε τότε από κάποιον άνθρωπο και να δ ι α π ι σ τ ω θ ε ί σε κατοπινούς χρόνους ότι η καταγραφή αφορούσε ιστορικό γεγονός και όχι μύθο. Μπορεί π. χ. κάποιος συγγραφέας να αφηγείται με λεπτομέρειες μία μάχη, αναφέροντας τον τόπο συνάψεώς της, τον οπλισμό των στρατιωτών, το πλήθος τους κ.τ.ο. Όταν μετά από 500 χρόνια, οδηγούμενοι από την περιγραφή του, προβούμε σε ανασκαφές και διαπιστώσουμε ότι ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα όσα αναφέρει, τότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για ιστορικό και όχι για μυθοποιό. Το βασικό όμως είναι ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, υπήρξε κάποιος άνθρωπος ο οποίος κατέγραψε ή περιέγραψε. Στην περίπτωση όμως της θεωρίας της εξελίξεως, δεδομένου ότι οι εξελικτικοί πρεσβεύουν πώς ο άνθρωπος είναι ο τελευταίος κρίκος της αλυσίδας της ζωής με αφετηρία το πρώτο κύτταρο, δεν μπορεί να υπάρξει εκ των πραγμάτων1 κάποιος άνθρωπος ο οποίος να διαπίστωσε την πορεία της εξελίξεως, διότι τότε θα έπρεπε να είναι προγενέστερος από την αρχή του (!!!). Εδώ πλέον φθάνουμε στα όρια της επιστήμης και της λογικής, τα οποία βεβαίως δεν πρόκειται ποτέ να υπερπηδηθούν, διότι ο άνθρωπος δεν είναι δυνατόν να επιστρέψει στο παρελθόν. Στην περίπτωση όμως αυτή, δεν θα μπορέσει να υπάρξει ποτέ απόδειξη της θεωρίας της εξελίξεως, αφού θα απουσιάζει κατά τα στάδια της μεταβολής, εκείνος ακριβώς ο οποίος θα την διαπίστωνε — ο άνθρωπος δηλαδή!